Zaaien
Idealiter worden tomaten 2 maanden voor de laatste kans op vorst binnen voorgezaaid. Voor Nederland is dit dus Maart, maar later kan vaak ook nog. Bekijk de zaaidata van bijna 40 tomatenrassen hier, of bij de omschrijvingen van tomatensoorten zaden hier.- Tomaten houden onvoorwaardelijk van zon. Zorg dus voor een zonnig plekje voor de jonge kiemplantjes, maar ook voor de uiteindelijke plant locatie.
Verplanten
- Na de laatste kans op nachtvorst (half mei, na de IJsheiligen), kunnen de plantjes naar buiten. Als je ze in de volle grond gaat stoppen laat ze dan eerst enkele dagen buiten wennen aan de kou (afharden). Je kunt ze natuurlijk ook verpotten en zo in potten verder laten groeien.
- Zet de tomatenplanten in de volle grond circa 40-45cm uit elkaar, je kunt ze het best iets ‘dieper’ herplanten dan hoe ze waren opgekomen.
- De meeste soorten kunnen als ze groeien wel wat ondersteuning gebruiken. Dit is het moment om bij de verpotte plantjes een stok te plaatsen. Als je dit pas later doet kun je de wortels onnodig beschadigen.
- Meng ook wat mestkorrels door de aarde voor extra groei.
- Na het verplanten enkele dagen extra vaak bewateren!
Verdere verzorging
- Tomaten houden van zon en water, zorg er dus voor dat beide in overvloed aanwezig zijn!
- Rondom de eerste oogst kun je opnieuw wat mestkorrels toevoegen.
- Om uitdroging te voorkomen kun je een steen naast de plant leggen. Deze houdt water vast en zorgt dat er minder verdampt.
- Tomatenplanten maken extra takjes tussen de hoofdstam en de hoofdvertakkingen. Deze kun je beter weghalen, zie ook verderop deze pagina.
Bewatering bij potten
Eigenlijk houden de meeste tomatenplanten niet van bewatering met een gieter van bovenaf. Het beste is om de tomatenplanten in een pot met gaten aan de onderkant op een met water gevuld schaaltje te zetten. De wortels kunnen zo altijd precies de gewenste hoeveelheid water uit de onderkant opnemen zonder dat de plant ‘verzuipt’. Bijkomend voordeel is dat je ze minder vaak water hoeft te geven en je rustig een weekendje weg kan gaan zonder dat de planten van uitdroging omvallen.
Problemen
Scheuren
Waarom scheuren tomaten soms aan het eind van de zomer? Wanneer tomaten onregelmatig bewaterd worden kunnen ze de plotselinge vochttoevoer van water niet altijd goed aan. Hierdoor groeien de tomaten plotseling te hard en kan de schil niet op tijd meerekken, hierdoor ontstaan de scheuren. Een oplossing is om regelmatiger water te geven. Een andere oorzaak kan zijn dat er teveel is bemest.
Het is overigens niet gevaarlijk om ze alsnog op te eten. Soms duidt dit er ook op dat de schillen al flink taai beginnen te worden. Je kunt er in ieder geval altijd nog zelfgemaakte tomatensoep van maken.
Rupsen
Het is belangrijk direct in te grijpen wanneer je rupsen ziet op je tomatenplant. Als een rups verpopt kan deze zomaar duizenden nieuwe eieren afzetten.
Rupsen tegengaan op natuurlijke wijze:
1. Met de hand de rupsen verwijderen. Probeer hier een dagelijks ritueel van te maken en kijk vooral in de kruinen bij de jonge nieuwe blaadjes. Dit is uiteraard alleen mogelijk wanneer de hoeveelheid tomatenplanten/tuin niet te groot is. De aanhouder wint. Knijp ze fijn of gooi ze in een teil met zeepwater.
2. Soms zitten er op de rupsen kleine coconnen van wespachtige vliegen die als parasiet op de rups teren. Deze rupsen kun je het beste laten zitten! Eventueel in een lege jampot met wat blaadjes in de buurt van de tomatenplanten. De wespen die hieruit voortkomen zullen de andere rupsen ook te lijf gaan.
3. Ook kun je een soort net om je tomatenplant heen wikkelen. Dit wordt een ‘buisvlies‘ genoemd en beschermd tegen rupsen en wind.
Als bovenstaade tips niet helpen kan je de toevlucht naar pesticiden nemen. Er zijn verschillende die variëren in heftigheid en duur van werkzaamheid.
Fruitvliegjes
Als je tomaten binnen kweekt kun je snel last krijgen van fruitvliegjes. Nu is dat buiten natuurlijk niet erg maar als je tomaten op de vensterbank van de woonkamer plant wordt het een stuk vervelender. Een simpele en effectieve oplossing om er zonder vergif vanaf te komen is door het ophangen van vliegenplakband.
Voorbeeld kweek ‘kerstomaat minibel’ op vensterbank
Deze verdere pagina is grotendeels een verslaglegging van de groei van 4 kerstomatenplanten die binnen op de vensterbank zijn gekweekt. Klik op de foto’s voor vergroting.
De zaadjes (kerstomaat minibel) zijn pas op 1 mei in de grond gestopt. Dit is relatief laat in het seizoen maar zeker niet te laat zoals uiteindelijk zal blijken. Idealiter begin je met tomaten kweken in februari / maart. Stop de zaadjes in vochtige potgrond circa 0,5 cm in de grond.
Kiemen
Na een week zullen de jonge kiemplantjes opkomen en met twee blaadjes het eerste zonlicht kunnen opnemen.
Na nog een week zullen er vanuit het midden nieuwe blaadjes ontstaan. Zorg ervoor dat ze altijd licht vochtig staan en elke dag wat zon krijgen.
Verspenen
Selecteer de beste plantjes uit om te verspenen. Zo geef je de beste planten de beste kans om groot te worden en krijgen ze extra ruimte om hard te groeien. Ze staan hier eigenlijk iets teveel op elkaar waardoor ze elkaar in hun groei belemmeren.
In de weken die hierop volgend groeien de nieuwe blaadjes uit tot grotere bladvertakkingen. Doe eventueel wat mestkorrels op de aarde zodat de planten nog harder groeien. (zie ook discussie)
Bloemen
In de zevende week kan de eerste bloemvorming worden waargenomen. De bloemetjes zullen zich snel ontwikkelen, en zijn in principe zelfbestuivend. Deze zelfbestuiving kan worden geholpen door lichtjes tegen de bloemetjes aan te tikken.
Dieven
De tomatenplant zal nu ook extra stengeltjes produceren naast bestaande vertakkingen. Dit doet de plant om blad-technisch eventueel te compenseren voor bladverlies als gevolg van grazers/slakken. Aangezien we die in een binnensituatie niet hoeven te verwachten is dit verspilde energie. Bovendien wordt de tomatenplant heel erg struikachtig wanneer al deze extra stengeltjes rustig zouden doorgroeien. De handeling van het weghalen van deze stengels wordt dieven genoemd. De plant groeit daarmee in een rechte stam omhoog. (zie ook discussie1,discussie2)
Plukken
- Laat tomaten altijd zo lang mogelijk aan de plant zitten.
- Komen ze er te snel af (voordat ze rijp zijn) leg ze dan niet in de zon, maar op een wat donkerder plekje om verder te rijpen.
- Stop verse tomaten bij voorkeur niet in de koelkast, dat is niet goed voor de smaak.
Van (deze) vier trostomatenplanten kun je vanaf nu wel bijna elke dag een tomaatje plukken!
Binnen/buiten
Een klein vergelijkend experiment met betrekking tot de groei snelheid bij binnen of buiten plaatsing van kiemplantjes. Onderstaande kiemplantjes zijn allemaal gezaaid op 23 Maart.
Overige wetenswaardigheden
- Er wordt soms ook gebruik gemaakt van bodembedekkers zoals stro. Dit kan helpen tegen vorst en woekerend onkruid.
- Soms doen tuinders ei in het gat van de grond vlak voor het verplanten, dit zou kunnen helpen als een soort mest.
- Veel thuis-kwekers vinden de gele rassen vaak de beste smaak hebben.
Tomaten zaden
Zaden van veel tomatensoorten kun je eenvoudig bestellen en zelf kweken. Kijk bijvoorbeeld op:
Tomaten zaden kopen
De op deze pagina gebruikte zaden betreffen de bovenstaande ‘minibel’. O.a. ook hier verkrijgbaar.
Kweekbenodigdheden
Ook zijn er foliekassen die speciaal zijn ontworpen voor tomaten.
Kant en klare tomatenplantjes
